نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) | ۹ روش درمانی و نقش گفتاردرمانی در بهبود ارتباط کودکان
نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) | ۹ روش درمانی و نقش گفتاردرمانی در بهبود ارتباط کودکان
نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) یک اختلال عصبی-رشدی است که با الگوهای پایدار بی‌توجهی، بیش‌فعالی و رفتارهای تکانشی مشخص می‌شود. این اختلال می‌تواند زندگی تحصیلی، اجتماعی و خانوادگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. درمان مؤثر ADHD معمولاً ترکیبی از مداخلات مختلف است که با توجه به نیازهای هر فرد تنظیم می‌شود.
۱. رفتاردرمانی در نقص توجه و بیش فعالی
رفتاردرمانی به ویژه در کودکان، یکی از پایه‌های اصلی درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) است. این روش شامل آموزش راهبردهای رفتاری به کودک و والدین است تا از طریق پاداش‌دهی، ساختاردهی و مدیریت مؤثر رفتار، علائم کاهش یابد.
۲. دارودرمانی در نقص توجه و بیش فعالی
داروهایی مانند متیل‌فنیدات و آمفتامین‌ها (داروهای محرک) و اتوموکستین یا گوانفاسین (داروهای غیرمحرک) معمولاً برای کاهش علائم نقص توجه و بیش فعالی تجویز می‌شوند. انتخاب دارو باید با مشورت پزشک و پیگیری منظم انجام شود.
۳. آموزش و آگاه‌سازی خانواده
آموزش والدین، معلمان و حتی خود کودک درباره اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)، به درک بهتر علائم، پذیرش شرایط و انتخاب استراتژی‌های مناسب برای مدیریت کمک می‌کند. آموزش روانی می‌تواند اضطراب ناشی از انگ اجتماعی را نیز کاهش دهد.
۴. حمایت والدین و خانواده
درمان خانواده‌محور و جلسات مشاوره‌ای برای والدین به آن‌ها کمک می‌کند تا محیطی ساختاریافته و حمایتگر ایجاد کنند. این محیط می‌تواند رفتارهای مثبت را تقویت و از بروز رفتارهای تکانشی پیشگیری کند.
۵. حمایت تحصیلی در مدرسه
معلمان نقش مهمی در شناسایی و مدیریت ADHD دارند. استفاده از ابزارهایی مانند برنامه‌های آموزشی فردی (IEP) و زمان‌های استراحت ساختارمند می‌تواند به بهبود عملکرد تحصیلی کودک کمک کند.
۶. گفتاردرمانی و نقص توجه و بیش فعالی
گفتاردرمانی در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی، به‌ویژه زمانی که مشکلات زبانی همراه دارند، بسیار مفید است:
- بیان گفتار: برخی کودکان دچار جایگزینی یا حذف صداها هستند که گفتاردرمانگر با تمرینات هدفمند به بهبود آن کمک می‌کند.
- مهارت‌های زبانی بیانی: اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی می‌تواند بر توانایی ساخت جمله و بیان ایده‌ها تأثیر بگذارد. گفتاردرمانی با تقویت واژگان و ساختار جمله به کودک در بیان منسجم افکارش کمک می‌کند.
- زبان دریافتی: کودک ممکن است در درک دستورالعمل‌ها یا پاسخ مناسب به آن‌ها مشکل داشته باشد. گفتاردرمانگر با تمرین‌های شنیداری و تصویری، درک زبانی کودک را ارتقاء می‌دهد.
- مهارت‌های ارتباط اجتماعی: تمرین نوبت‌گیری، مکالمه و درک نشانه‌های غیرکلامی در کودکان ADHD اهمیت زیادی دارد که در جلسات گفتاردرمانی مورد توجه قرار می‌گیرد.
- توجه و تمرکز: گفتاردرمانی با فعالیت‌های شنیداری ساختاریافته، به تقویت تمرکز کودک در حین مکالمه کمک می‌کند.
- عملکرد اجرایی: گفتاردرمانگر می‌تواند راهبردهایی برای سازماندهی افکار، برنامه‌ریزی کلامی و یادآوری اطلاعات ارائه دهد.
۷. درمان شناختی-رفتاری (CBT)
CBT به افراد مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی کمک می‌کند تا افکار منفی را شناسایی کرده و آن‌ها را با الگوهای تفکر مثبت جایگزین کنند. این روش به‌ویژه در نوجوانان مؤثر است.
۸. گروه‌های حمایتی
حضور در گروه‌های حمایتی به والدین و خود فرد کمک می‌کند احساس تنهایی نکنند، تجربیات را به اشتراک بگذارند و راه‌حل‌های عملی یاد بگیرند.
۹. همکاری خانواده و مدرسه
هماهنگی بین والدین، معلمان و درمانگران گفتار باعث می‌شود راهبردهای درمانی یکپارچه شده و کودک در همه محیط‌ها با ساختاری ثابت مواجه باشد.
📌 برای دریافت نوبت ارزیابی و گفتاردرمانی در دبی با ما تماس بگیرید:
📞 واتساپ: 0555600641
🌐 speechtherapy.ae
📲 اینستاگرام: @dr.ghasemzadeh.ae
برای مطالعه مقاله علمی مرتبط با نقش گفتاردرمانی در بهبود مهارت‌های ارتباطی کودکان با نیازهای ویژه، این مقاله را ببینید:
مطالعه مقاله کامل:
Ghasemzadeh, A., Saadat, M., Kia Kojori, R. (2024). The Role of Speech Therapy in Enhancing Communication Skills of Children with Exceptional Needs. Psychological Research in Individuals with Exceptional Needs, 2(3), 37–43.
https://doi.org/10.61838/kman.prien.2.3.6
